ЁЯСЛ Join Us [рдпрд╣ाँ рджेрдЦें] рднाрд░рдд рдиे рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХो рдХिрдпा рдиिрд▓ंрдмिрдд – рдЬाрдиिрдП рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рдХी рд╡рдЬрд╣ рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдЕрд╕рд░

[рдпрд╣ाँ рджेрдЦें] рднाрд░рдд рдиे рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХो рдХिрдпा рдиिрд▓ंрдмिрдд – рдЬाрдиिрдП рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рдХी рд╡рдЬрд╣ рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдЕрд╕рд░

рдкрд░िрдЪрдп: 63 рд╕ाрд▓ рдкुрд░ाрдиी рд╕ंрдзि рдкрд░ рд╡िрд░ाрдо

23 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2025 рдХो рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдПрдХ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрддे рд╣ुрдП рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рд╕ाрде 1960 рдоें рд╣ुрдИ рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि (Indus Water Treaty) рдХो рддрдд्рдХाрд▓ рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдиिрд▓ंрдмिрдд рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рдЬрдо्рдоू-рдХрд╢्рдоीрд░ рдХे рдкрд╣рд▓рдЧाрдо рдоें рд╣ुрдП рдЖрддंрдХрд╡ाрджी рд╣рдорд▓े рдХे рдмाрдж рд▓िрдпा рдЧрдпा, рдЬिрд╕рдоें 26 рдиिрд░्рджोрд╖ рднाрд░рддीрдп рдиाрдЧрд░िрдХों рдХी рдоौрдд рд╣ो рдЧрдИ। рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЗрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдФрд░ рдЖрдд्рдо-рд╕рдо्рдоाрди рдХा рдоाрдорд▓ा рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рдХрдб़ा рдХрджрдо рдЙрдаाрдпा рд╣ै।

рдХ्рдпा рд╣ै рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि?



рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि 1960 рдоें рднाрд░рдд рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдмीрдЪ рд╡िрд╢्рд╡ рдмैंрдХ рдХी рдордз्рдпрд╕्рдерддा рд╕े рд╣ुрдИ рдеी। рдЗрд╕ рд╕ंрдзि рдХे рддрд╣рдд рд╕िंрдзु, рдЭेрд▓рдо рдФрд░ рдЪिрдиाрдм рдирджिрдпों рдХा рдЬрд▓ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो рджिрдпा рдЧрдпा рдеा рдЬрдмрдХि рд░ाрд╡ी, рдм्рдпाрд╕ рдФрд░ рд╕рддрд▓рдЬ рдирджिрдпों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рднाрд░рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा। рдЗрд╕ рд╕ंрдзि рдХो рдЕрдм рддрдХ рджुрдиिрдпा рдХे рд╕рдмрд╕े рд╕рдлрд▓ рдЬрд▓ рд╕рдордЭौрддों рдоें рд╕े рдПрдХ рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा, рдХ्рдпोंрдХि рднाрд░рдд-рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдмीрдЪ рддрдиाрд╡ рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдпрд╣ рд╕ंрдзि рдмрд░рдХрд░ाрд░ рд░рд╣ी।

рднाрд░рдд рдиे рдХ्рдпों рд▓िрдпा рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा?
рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рдкрд╣рд▓рдЧाрдо рдоें рд╣ुрдП рдЖрддंрдХрд╡ाрджी рд╣рдорд▓े рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдоें рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╣рдорд▓े рдХे рдмाрдж рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдирд░ेंрдж्рд░ рдоोрджी рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें рд╣ुрдИ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХैрдмिрдиेрдЯ рд╕рдоिрддि рдХी рдмैрдардХ рдоें рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा рдЧрдпा। рдпрд╣ рдХрджрдо рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╕ंрдХेрдд рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдЕрдм рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХो рдХिрд╕ी рднी рд░ूрдк рдоें рд╕рд╣рди рдирд╣ीं рдХрд░ेрдЧा, рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рд╕ाрде рдж्рд╡िрдкрдХ्рд╖ीрдп рд╕ंрдмंрдзों рдоें рдХрдаोрд░ рдиीрддि рдЕрдкрдиाрдПрдЧा।

рдЕрди्рдп рдмрдб़े рдХрджрдо рдЬो рднाрд░рдд рдиे рдЙрдаाрдП
рд╕िрд░्рдл рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХो рдиिрд▓ंрдмिрдд рдХрд░рдиा рд╣ी рдирд╣ीं, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдХрдИ рдЕрди्рдп рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдХрджрдо рднी рдЙрдаाрдП рд╣ैं। рд╡ाрдШा-рдЕрдЯाрд░ी рд╕ीрдоा рдХो рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рджिрдП рдЧрдП рд╡ीрдЬ़ा рд░рдж्рдж рдХрд░ рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं, рдФрд░ рднाрд░рдд рдоें рдоौрдЬूрдж рд╕рднी рдкाрдХिрд╕्рддाрдиी рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो 48 рдШंрдЯे рдХे рдЕंрджрд░ рджेрд╢ рдЫोрдб़рдиे рдХा рдЖрджेрд╢ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЙрдЪ्рдЪाрдпोрдЧ рдХे рд░рдХ्рд╖ा, рдиौрд╕ेрдиा, рд╡ाрдпुрд╕ेрдиा рдФрд░ рд╕ैрди्рдп рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ों рдХो 'рдЕрд╡ांрдЫिрдд рд╡्рдпрдХ्рддि' рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рдПрдХ рд╕рдк्рддाрд╣ рдХे рднीрддрд░ рднाрд░рдд рдЫोрдб़рдиे рдХो рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।

рдЗрд╕ рдлैрд╕рд▓े рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?
рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХे рдиिрд▓ंрдмрди рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рд╕िрд░्рдл рднाрд░рдд рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рддрдХ рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧा, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рджрдХ्рд╖िрдг рдПрд╢िрдпा рдХी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рд╕्рдеिрд░рддा рдФрд░ рдЬрд▓ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХे рдк्рд░рдмंрдзрди рдкрд░ рднी рдЕрд╕рд░ рдбाрд▓ेрдЧा। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд▓ंрдмे рд╕рдордп рд╕े рднाрд░рдд рдкрд░ рд╕ंрдзि рдХे рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдХा рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрддा рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ीं рднाрд░рдд рдХा рдпрд╣ рдоाрдирдиा рд░рд╣ा рд╣ै рдХि рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЗрд╕рдХा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд▓ाрдн рдЙрдаाрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рдиिрд░्рдгрдп рд╕े рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдкрд░ рдЬрд▓ рд╕ंрдХрдЯ рдЧрд╣рд░ाрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рд╣ै।

рдХ्рдпा рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рдЕंрддिрдо рд╣ै?
рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдУрд░ рд╕े рдпрд╣ рд╕ाрдл рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдиिрд▓ंрдмрди “рддрдд्рдХाрд▓ рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े” рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕े рд╕्рдеाрдпी рд░ूрдк рд╕े рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा рдпा рдирд╣ीं, рдпрд╣ рдЕрднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮों рдХा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдпрджि рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЕрдкрдиे рд░ुрдЦ рдоें рдмрджрд▓ाрд╡ рдирд╣ीं рд▓ाрддा рдФрд░ рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХो рд╕рдорд░्рдерди рджेрдиा рдирд╣ीं рдЫोрдб़рддा, рддो рдпрд╣ рд╕ंрдзि рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкूрд░्рдгрддः рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।

рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖: рдХ्рдпा рдпрд╣ рдмрджрд▓рддे рднाрд░рдд рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╣ै?
рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдЕрдм рдкुрд░ाрдиे рдврд░्рд░े рдкрд░ рдирд╣ीं рдЪрд▓рдиा рдЪाрд╣рддा। рднाрд░рдд рдЕрдм рдЕрдкрдиी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा, рдЖрдд्рдо-рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рдеिрддि рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджे рд░рд╣ा рд╣ै। рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХो рдиिрд▓ंрдмिрдд рдХрд░рдиा рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рднौрдЧोрд▓िрдХ рдпा рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдгीрдп рдиिрд░्рдгрдп рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХी рдХूрдЯрдиीрддिрдХ рджिрд╢ा рдХा рднी рд╕ंрдХेрдд рд╣ै।

рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп:

  • рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдкрд░ рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ 1960 рдоें рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдпूрдм рдЦाрди рдиे рдХिрдП рдеे।
  • рднाрд░рдд рдиे 2023 рдоें рдЗрд╕ рд╕ंрдзि рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдФрд░ рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХी рдоांрдЧ рдХी рдеी рдЬिрд╕े рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдиे рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा।
  • рдпрд╣ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╣ै рдЬрдм рднाрд░рдд рдиे рд╕ंрдзि рдХो рдиिрд▓ंрдмिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рд▓िрдпा рд╣ै।

рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рдордп рдоें рднाрд░рдд-рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕ंрдмंрдзों рдХी рджिрд╢ा рдФрд░ рджрд╢ा рддрдп рдХрд░рдиे рдоें рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдПрдЧा।