рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें рдПрдХ рдмेрд╣рдж рдЕрд╣рдо рдФрд░ рд░рдгрдиीрддिрдХ рдлैрд╕рд▓ा рд▓ेрддे рд╣ुрдП рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕े рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЖрдпाрддों рдкрд░ рдкूрд░्рдг рдк्рд░рддिрдмंрдз рд▓рдЧा рджिрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рдРрд╕े рд╕рдордп рдкрд░ рдЖрдпा рд╣ै рдЬрдм рдЬрдо्рдоू-рдХрд╢्рдоीрд░ рдХे рдкрд╣рд▓рдЧाрдо рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдПрдХ рдмреЬा рдЖрддंрдХी рд╣рдорд▓ा рд╣ुрдЖ, рдЬिрд╕рдоें 26 рдиिрд░्рджोрд╖ рдкрд░्рдпрдЯрдХ рдоाрд░े рдЧрдП। рднाрд░рдд рдиे рдЗрд╕ рд╣рдорд▓े рдХे рд▓िрдП рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕рдорд░्рдеिрдд рдЖрддंрдХिрдпों рдХो рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ рдард╣рд░ाрдпा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕ी рдХे рд╡िрд░ोрдз рдоें рдпрд╣ рдХрдб़ा рдлैрд╕рд▓ा рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдпрд╣ рдХрджрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा, рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдиीрддि рдФрд░ рдЖрддंрдХी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЕрдкрдиी рдк्рд░рддिрдмрдж्рдзрддा рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдлैрд╕рд▓े рдХे рдмाрдж рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕े рднाрд░рдд рдоें рдХिрд╕ी рднी рд╕ाрдоाрди рдХे рдЖрдпाрдд рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी, рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд╣ो рдпा рдХिрд╕ी рддीрд╕рд░े рджेрд╢ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ो।
рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рдЗрд╕рд▓िрдП рднी рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рднाрд░рдд-рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рд░िрд╢्рддे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕ीрдоिрдд рдеे। рднाрд░рдд рдХा рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕े рдЖрдпाрдд рдмेрд╣рдж рдХрдо рдеा, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдХрджрдо рдХा рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдкрд░ рдмрдб़ा рдк्рд░рднाрд╡ рдкрдб़ेрдЧा, рдЬो рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдЧंрднीрд░ рд╕ंрдХрдЯ рд╕े рдЧुрдЬрд░ рд░рд╣ी рд╣ै। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдкाрд╕ рд╡िрджेрд╢ी рдоुрдж्рд░ा рднंрдбाрд░ рдХी рднाрд░ी рдХрдоी рд╣ै рдФрд░ рдорд╣ंрдЧाрдИ рджрд░ рд░िрдХॉрд░्рдб рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╣ै। рднाрд░рдд рд╕े рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╕ीрдоिрдд рд▓ेрдХिрди рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЖрдкूрд░्рддि рдЬैрд╕े рджрд╡ाрдЗрдпां, рдХेрдоिрдХрд▓, рдСрдЯो рдкाрд░्рдЯ्рд╕ рдЖрджि рдЕрдм рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдмंрдж рд╣ो рдЬाрдПंрдЧी, рдЬिрд╕рд╕े рд╡рд╣ां рдХी рдЬрдирддा рдФрд░ рдЙрдж्рдпोрдЧों рдкрд░ рд╕ीрдзा рдЕрд╕рд░ рдкрдб़ेрдЧा।
рднाрд░рдд рд╕िрд░्рдл рдпрд╣ीं рдирд╣ीं рд░ुрдХा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕рдиे рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рднी рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो рдЭрдЯрдХा рджेрдиे рдХी рдпोрдЬрдиा рдмрдиाрдИ рд╣ै। рднाрд░рдд рдиे IMF (рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоुрдж्рд░ा рдХोрд╖), ADB (рдПрд╢िрдпाрдИ рд╡िрдХाрд╕ рдмैंрдХ) рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╡िрдд्рддीрдп рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рд╕े рдЕрдиुрд░ोрдз рдХिрдпा рд╣ै рдХि рд╡े рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो рджी рдЬा рд░рд╣ी рд╕рднी рдЛрдг рдФрд░ рдЕрдиुрджाрдиों рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░ें। IMF рдХी 9 рдордИ рдХो рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдмोрд░्рдб рдХी рдмैрдардХ рдоें рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो $1.3 рдмिрд▓िрдпрди рдХी рдирдИ рд╕рд╣ाрдпрддा рдФрд░ $7 рдмिрд▓िрдпрди рдХे рдоौрдЬूрджा рдмेрд▓рдЖрдЙрдЯ рдкैрдХेрдЬ рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рдЬाрдПрдЧी। рднाрд░рдд рдХा рддрд░्рдХ рд╣ै рдХि рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХो рд╕рдорд░्рдерди рджेрдиे рд╡ाрд▓े рджेрд╢ рдХो рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдирд╣ीं рдоिрд▓рдиी рдЪाрд╣िрдП।
рдЗрд╕ рдоुрдж्рджे рдкрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдиे рддीрд╡्рд░ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рджी рд╣ै рдФрд░ рднाрд░рдд рдХे рдХрджрдоों рдХो рдЙрдХрд╕ाрд╡े рдХी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдмрддाрдпा рд╣ै। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдиे рднाрд░рдд рд╕े рд╕рднी рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рд╕ंрдмंрдз рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рд╣ै рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рд╡िрдоाрдиों рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рд╣рд╡ाрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рднी рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдиे рд╕िंрдзु рдЬрд▓ рд╕ंрдзि рдХे рдиिрд▓ंрдмрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рднी рдХрдб़ा рд╡िрд░ोрдз рджрд░्рдЬ рдХрд░ाрдпा рд╣ै।
рд╣ाрд▓ांрдХि, рднाрд░рдд рдиे рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХिрдпा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЖрддंрдХी рдЧрддिрд╡िрдзि рдХो рд╕рд╣рди рдирд╣ीं рдХрд░ेрдЧा рдФрд░ рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╣िрдд рдоें рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рднाрд░рдд рдиे рдпрд╣ рднी рд╕ंрджेрд╢ рджिрдпा рд╣ै рдХि "рдоोрджी рдХी рдЧाрд░ंрдЯी" рд╕िрд░्рдл рд╢рдм्рджों рддрдХ рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдЬрд░ूрд░рдд рдкрдб़рдиे рдкрд░ рдХрдб़े рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдиे рдоें рднी рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै।
рдЗрд╕ рдкूрд░े рдШрдЯрдиाрдХ्рд░рдо рдкрд░ рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдоुрджाрдп рдХी рднी рдирдЬ़рд░ рд╣ै। рдЕрдоेрд░िрдХा, рдпूрд░ोрдкीрдп рд╕ंрдШ рдФрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдиे рднाрд░рдд рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рджोрдиों рд╕े рд╕ंрдпрдо рдмрд░рддрдиे рдХी рдЕрдкीрд▓ рдХी рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рднाрд░рдд рдиे рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЖрддंрдХिрдпों рдХो рдкрдиाрд╣ рджेрдиा рдмंрдж рдирд╣ीं рдХрд░рддा, рддрдм рддрдХ рд╕ाрдоाрди्рдп рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рдпा рдХूрдЯрдиीрддिрдХ рд╕ंрдмंрдз рд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ैं।
рдЗрд╕ рдиिрд░्рдгрдп рдХे рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрдХ рдк्рд░рднाрд╡ рдХाрдлी рдЧрд╣рд░े рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЬो IMF рдХी рдорджрдж рд╕े рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдЯिрдХ рд░рд╣ी рд╣ै, рд╡рд╣ рднाрд░рдд рдХे рджрдмाрд╡ рдХे рдмाрдж рдФрд░ рдЬ़्рдпाрджा рд╕ंрдХрдЯ рдоें рдЖ рд╕рдХрддी рд╣ै। рдпрджि IMF рдФрд░ ADB рднाрд░рдд рдХे рддрд░्рдХों рд╕े рд╕рд╣рдордд рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдкрд░ рд░ोрдХ рд▓рдЧाрддे рд╣ैं, рддो рджेрд╢ рджिрд╡ाрд▓िрдпा рд╣ोрдиे рдХी рдХрдЧाрд░ рдкрд░ рдкрд╣ुंрдЪ рд╕рдХрддा рд╣ै।
рднाрд░рдд рдиे рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рди рдХेрд╡рд▓ рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХрдб़ा рд╕ंрджेрд╢ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓िрдпा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рднी рджिрдЦाрдпा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдоंрдЪ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рдЖрд░्рдеिрдХ рдФрд░ рдХूрдЯрдиीрддिрдХ рддाрдХрдд рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рднी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рджेрд╢ рдХी рдЖंрддрд░िрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХो рдордЬ़рдмूрдд рдмрдиाрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рднाрд░рдд рдХी рдЫрд╡ि рдХो рдФрд░ рд╕ुрджृрдв़ рдХрд░рддा рд╣ै।
рдЕंрддрддः рдпрд╣ рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдХा рдпрд╣ рдХрджрдо рди рдХेрд╡рд▓ рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕ंрдХрдЯ рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╕ंрдХेрдд рднी рд╣ै рдХि рдЖрддंрдХ рдФрд░ рдмाрддрдЪीрдд рдПрдХ рд╕ाрде рдирд╣ीं рдЪрд▓ рд╕рдХрддे। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХो рдпрджि рджुрдиिрдпा рдХे рд╕ाрде рдЪрд▓рдиा рд╣ै, рддो рдЙрд╕े рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХрдб़ी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдХрд░рдиी рд╣ी рд╣ोрдЧी। рднाрд░рдд рдЕрдм рд╕िрд░्рдл рдоौрди рд╕ाрдзрдиे рд╡ाрд▓ा рджेрд╢ рдирд╣ीं рд░рд╣ा, рдЕрдм рд╡рд╣ рд╣рд░ рдоोрд░्рдЪे рдкрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рднूрдоिрдХा рдиिрднा рд░рд╣ा рд╣ै।